«شکرشکن شوند همه طوطیان هند» / حیات زبان فارسی از فلات ایران تا شبه قاره هند
تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۲۴۱۴۱
تا پیش از استعمار انگلیس بر شبه قاره هند، فارسی زبان رسمی این منطقه بود اما به مرور جای خالی این زبان شیرین در این مناطق حس شد و در این راستا یکی از پژوهشگران ادبیات معتقد است که اگر امروز برای گسترش زبان فارسی در دنیا اقدامات لازم انجام شود، منجر به افزایش امنیت کشور و دیپلماسی عمومی میشود.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، حکام مسلمان از سال ۱۲۰۴ میلادی تا ۱۷۵۷ میلادی بر شبه قاره هند و حدود ۶۳۲ سال بر بنگال در جنوب هند حکومت میکردند؛ در این مدت زبان رسمی بنگال، زبان فارسی بود به همین دلیل ادبیات بنگالی از زبان و ادبیات فارسی تأثیر بسیاری گرفته است؛ در اواسط قرن هفدهم میلادی، با توجه به نفوذ بالای زبان فارسی در بنگال، این زبان در بیشتر اشعار، منظومهها و داستانهای بنگالی مشهود است و در این راستا به علت سادگی و روانی این زبان و نیز علاقهمندی صاحبان آثار به این زبان، ادبیات پوتهی اختراع شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
ادبیات پوتهی یعنی ادبیات ترکیبی و منظور از آن وارد کردن واژهها و ترکیبهای فارسی در زبان بنگالی بود؛ زبان فارسی و عرفان و تصوف، عمدهترین حلقههای اتصال و پیوستگی بین ایران و بنگلادش به حساب میآید و بر همین اساس بود که شاهنامه فردوسی در سال ۱۹۹۲ توسط منیرالدین یوسف ترجمه و در شش جلد توسط «آکادمی زبان بنگلا» چاپ شده است، در حالی که وظیفه این آکادمی حفظ و حراست و گسترش زبان بنگالی است؛ محققان معتقدند حدود هشت هزار واژه فارسی در زبان بنگالی وجود دارد که برخی از این واژهها در زندگی روزمره فعلی آنان حضور دارد، همچنین نام برخی از اماکن و اسمهای افراد فارسی است.
زبان فارسی با پیشینهای کهن، همواره از زبانهای تأثیرگذار و از ابزار انتقال تمدن و فرهنگ بوده و در این راستا تا زمان حکومت انگلیسیها در منطقه هند حضوری بسیار پررنگ داشت، اما با تلاش آنها برای گسترش زبان انگلیسی در مستعمرات خود، این حضور کم رنگ شد اما به علت علاقه دیرینه مردم به این زبان و تمایل فرهیختگان به فرهنگ ایرانی، این گرایش از بین نرفت و هم اکنون دپارتمانهای زبان فارسی در این کشور، در دانشگاههای داکا، چیتاگانگ و راجشاهی جزو دپارتمانهای فعال و پردانشجو به حساب میآید.
ارتباط زبانی، بستر ارتباطات فرهنگیبر همین اساس مسلم نادعلیزاده، مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اهل بیت (ع) در گفتوگو با ایمنا با بیان اینکه پیوند میان ایرانیان و هندیان به هزاران سال پیش بازمیگردد و بر همین اساس زبانهای سانسکریت، اوستایی و فارسی باستان ریشههای مشترکی داشته و متعلّق به خانواده هند و اروپایی هستند، اظهار میکند: از آنجا که ارتباط زبانی بستر ارتباطات فرهنگی است، روابط فرهنگی بین ایرانیها و هندیها در طول تاریخ بسیار گسترده بوده و در اسناد و گزارشهای تاریخی نشانهها و شواهدی فراوان برای اثبات این مسئله مییابیم؛ بهعنوان مثال کتاب کلیله و دمنه از زبان سانسکریت به زبان پهلوی ترجمه شد و کتابهای بسیار دیگری از زبانهای ایرانی به هندی یا بالعکس ترجمه شده است.
مسلم نادعلیزاده، محقق و پژوهشگروی میافزاید: برخی سابقه زبان فارسی در هند را به حملات سلطان محمود غزنوی در قرن چهارم ارتباط دادهاند اما شواهد تاریخی حاکی از آن است که پیش از حمله سلطان محمود غزنوی نیز گروههایی از مردم هند به زبان فارسی تکلم میکردهاند و بعد از تصرف قسمتهایی از هند به دست سپاهیان سلطان محمود، زبان فارسی در این خطه گسترشی بیشتر یافت.
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اهل بیت (ع) با بیان اینکه عوامل مختلفی در گسترش زبان فارسی در هند نقش داشته است، خاطرنشان میکند: گسترش تعالیم صوفیه در مناطقی از هند، صوفیانی که از ایران به هند مهاجرت کرده بودند یا در هند زندگی میکردند ولی فارسیزبان بودند مانند میرسید علی همدانی یا معینالدین چشتی و هجویری صاحب کتاب کشف المحجوب، مهاجرت زرتشتیان و تاجران ایرانی به منطقه هند که بعضی از آنها زرتشتی بودند و اقلیتی را در هند به وجود آوردند و از نظر مالی وضعیت خوبی داشتند؛ همچنین سیل مهاجرت ایرانیها به هند در دوره گورکانیان و حاکمان مغولِ این کشور که تا عصر صفوی ادامه داشت و موجب شد تعداد زیادی نویسنده و شاعر فارسی زبان در هند به خلق اشعار و آثار دست پیدا کنند، از جمله این موارد به حساب میآید.
شکرشکن شوند همه طوطیان هند / زین قند پارسی که به بنگاله میرودنادعلیزاده ادامه میدهد: دهها تذکره مانند تذکره خزانه عامره از آزاد بلگرامی و دهها لغتنامه به زبان فارسی وجود دارد که نام شاعران فارسیزبان هند را ثبت کردهاند و بر همین اساس در مجموع زبان فارسی حدود هزار سال حاکم بر بخشهای وسیعی از هند بوده است؛ البته هنگامی که از هند نام میبریم، مقصود هند تاریخی است که شامل هند و بنگلادش و پاکستان و… هم میشود و شعر مشهور حافظ «شکرشکن شوند همه طوطیان هند / زین قند پارسی که به بنگاله میرود» حاکی از آن است که رفتن اوراق زبان فارسی به بنگلادش که در جنوب هند قرار داشته، در آن زمان رایج بوده است.
وی با بیان اینکه زبان فارسی در هند تأثیرات فراوانی گذاشت و تا سالها زبان رسمی، دیوانی، حقوقی و زبان علمی مردم این کشور بود، یادآوری میکند: این حضور تا حدود ۲۰۰ سال پیش ادامه داشت و زمانی که انگلیس هند را مستعمره خود کرد، زبان رسمی مردم را تغییر داد و زبان انگلیسی را زبان علمی و رسمی هند کرد و برخی واژگان زبان فارسی همچنان در زبانهای محلی هند باقی مانده، به ویژه در زبان اردو که تعداد زیادی واژه فارسی در آن باقی است.
کتیبهای به زبان فارسی در هنداین محقّق و استاد دانشگاه همچنین تصریح میکند: هنگامی که زبان فارسی در هند از رونق افتاد و مهجور شد، ارتباطات فرهنگی این کشور با ایران نیز تضعیف شد و انگلیسیزبانان موفق شدند در دویست سال اخیر تا جایی که قدرت داشتند زبان فارسی را طرد کرده و زبان انگلیسی را رونق دهند اما علاقه مردم هند، پاکستان، بنگلادش و کشمیر به زبان فارسی همچنان باقی است و اگر ما برنامهای جدی برای گسترش زبان فارسی در آن مناطق داشتیم، در این باره سرمایهگذاری و در ۴۵ سال اخیر بهصورت نظاممند و برنامهریزی شده اقدام به آموزش زبان فارسی در مناطق اردو زبان و کشورهای همجوار در شرق ایران مانند پاکستان، هند، کشمیر و بنگلادش میکردیم، اکنون حدود دو میلیارد نفر در این مناطق تحت تأثیر زبان و فرهنگ ایران قرار داشتند اما سیاستگذاری و برنامهریزی درستی در این راستا صورت نگرفت و از مردمی که پیشینه فرهنگی و زبانی مشترکی با کشور ما داشتند، ایران در نظر آنها بسیار محبوب بود و امکان آموزش و گسترش زبان فارسی در آن کشورها وجود داشت، غفلت کردیم.
زبان فارسی، از ایران تا شرق اروپانادعلیزاده اضافه میکند: زبان فارسی نه تنها در شبهقاره هند بلکه در ترکمنستان، تاجیکستان، ترکیه، یمن، غرب چین، بخشهایی از عراق، ارمنستان، بحرین، افغانستان و آذربایجان و شرق اروپا نفوذ داشته و حتی دامنه نفوذ زبان فارسی به کشورهایی مانند بلغارستان نیز رسیده بود.
وی خاطرنشان میکند: امروزه زبان فارسی در ایران، افغانستان و تاجیکستان تکلم میشود و اگر بتوانیم ایران فرهنگی گذشته را احیا کنیم که زبان فارسی در آن مناطق نفوذ داشته و سلاطین، امیران، نویسندگان، ادیبان و شاعران آن ممالک به فارسی سخن میگفتند و آثار خود را به زبان فارسی مینوشتند، میتوان گفت بیش از دو میلیارد نفر از مردم جهان را تحت تأثیر قرار میدهیم و بدین صورت، زبان فارسی جزو زبانهایی میشود که بیشترین گویشور را در دنیا خواهند داشت و در صورت برنامهریزی دقیق و جدی، تعداد گویشوران زبان فارسی در آینده، یکچهارم جمعیت جهان است.
این محقّق و استاد دانشگاه بیان میکند: اگر در راستای گسترش زبان فارسی در دنیا سیاستگذاریهای درست انجام گیرد و گویشوران زبان فارسی افزایش پیدا کنند، هم به افزایش امنیت کشور و دیپلماسی عمومی کمک شده و هم توسعه و ترویج فرهنگ ایرانی و اسلامی در دنیا رونقی صدچندان پیدا میکند.
به گزارش ایمنا، امروزه یکی از دغدغههای مهم مسئولان فرهنگی کشور و به خصوص رهبر معظم انقلاب، ایجاد روند فرسایشی در زبان فارسی است و در این راستا ایشان در دیدار خود با شاعران در سال ۱۳۹۸ فرمودند: «نگران زبان فارسی هستم، از صداوسیما گلهمندم؛ زبان بیهویت را ترویج میکند.»
با توجه به تأکیدات رهبر معظم انقلاب در اهمیت حفظ و حراست از زبان فارسی در کشور، لازم است دستگاههای ذیربط مانند صداوسیما، آموزش و پرورش، فرهنگستان زبان فارسی و… اقدامات لازم در راستای حفظ زبان فارسی در کشور را انجام دهند و در صورتی که در کشور به این مهم بیشتر پرداخته شود، میتوان با توجه به حاکمیت هزارساله زبان فارسی در کشورهای هند، بنگلادش، تاجیکستان، پاکستان، کشمیر، ترکیه، یمن، شرق اروپا، غرب چین و… که شامل جمعیتی بالغ بر دو میلیارد نفر هستند، به ترویج و گسترش زبان فارسی به آن کشورها پرداخت و در ادامه از تسلط زبان انگلیسی در مناطق مذکور کم میکند و در پی گسترش زبان فارسی در آن کشورها، میتوان گام بلندی در راستای اشاعه فرهنگ ایرانی اسلامی در بین حدود یک سوم جمعیت مردم دنیا برداشت.
کد خبر 705242منبع: ایمنا
کلیدواژه: زبان فارسی کشورهای فارسی زبان صیانت از زبان فارسی مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی فرهنگستان زبان فارسی آموزش زبان فارسی ادبیات زبان فارسی زبان فارسی در هند فارسی در هند شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق گسترش زبان فارسی زبان فارسی در هند زبان فارسی در آن زبان فارسی زبان انگلیسی بر همین اساس شبه قاره هند فرهنگ ایران نادعلی زاده فارسی زبان زبان رسمی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۲۴۱۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هدفگذاری رشد ۲۰ میلیارددلاری تجارت
دیروز رئیسجمهور در مراسم افتتاحیه اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا گفت: هدفگذاری یک میلیارددلاری برای همکاریهای اقتصادی ایران و آفریقا در یک سال آینده به هیچوجه متناسب با ظرفیتهای موجود نیست وحتما باید به سمت هدف ۱۰برابری حجم همکاریهای اقتصادی و تجاری فیمابین حرکت کنیم. ازسوی دیگر کارشناسان معتقدند در جریان نمایشگاه اکسپو که ۸۰کشور حضور دارند، امکان تسهیل تجارت تا ۱۰میلیارد دلار درطول سالهای آینده وجود دارد. ازآنجا که این دو نمایشگاه در نمایشگاه بینالمللی تهران ودرکنار هم برگزار میشود، این امکان وجود دارد که در آیندهای نزدیک رشد تجارت ۲۰میلیارد دلاری را شاهد باشیم. براساس برآوردهای سال گذشته در ایران اکسپو یک میلیارد دلار تفاهمنامه و قرارداد به امضا رسید اما اگر موانع صادراتی برداشته شود، حجم تجارت ایران افزایش چشمگیری خواهد داشت. درواقع کارشناسان معتقدند ایران علاوه بر اینکه باید موانع صادراتی خودرارفع کندباید مذاکره باکشورهای مختلف را دربرنامه کاری خود قراردهد که رویدادهایی مانند ایران اکسپو و اجلاس ایران و آفریقا میتواند به این هدف کمک کند.دانشبنیانها، پیشتاز صادرات
دانشبنیانها حضور گستردهای درنمایشگاه ایران اکسپو واجلاس بینالمللی ایران وآفریقا دارند.درواقع مسئولان کشور حساب ویژهای روی دانشبنیانها باز کردهاند. آمارها نشان میدهد سال گذشته حدود دو میلیارد دلار صادرات از سوی دانشبنیانها اتفاق افتاده که با تسهیل و بهبود فضای کسب و کار امکان افزایش تا دو برابر صادرات وجود دارد. سید علی امامی، مدیرکل دفتر آماد و پشتیبانی تجاری سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه دومین دوره ایران اکسپو ۲۰۲۴در دولت سیزدهم، امروز، ۸ اردیبهشت برگزار خواهد شد، گفت: ایران اکسپو نقطه عطف تجارت خارجی محسوب میشود چرا که در این رویداد پتانسیلهای صادراتی ایران مشخص و بسترهای اصلی تجارت خارجی ایران برای سایر کشورها به نمایش گذاشته میشود. وی تصریح کرد: تعدادی از مهمانان دعوت شده در اکسپو با هدف بازدید از زیرساختهای تجاری ایران در این رویداد شرکت میکنند؛ گروههای تجاری علاوه بر آسیبشناسی زیرساختهای تجاری کشور، پتانسیلها و توانمندیهای ما را شناسایی میکنند. این مقام مسئول با تاکید بر اینکه بسیاری از کشورها با ظرفیتهای تجاری ایران آشنا نیستند، افزود: نمایشگاه ایران اکسپو میتواند تواناییهای تولیدی و صادراتی کشور را در یک رویداد پنج روزه به تجار خارجی ارائه بدهد و مبنایی برای افزایش صادرات و تعاملات تجارت خارجی شود.
اعزام ۱۱ رایزن بازرگانی به آفریقا
مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در دومین اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا با بیان اینکه سیاست توجه به آفریقا، در کانون توجه سیاستهای خارجی کشور بهویژه در حوزه تجاری قرار دارد، اظهار کرد: موفقیتهای اولین اجلاس ایران و کشورهای غرب آفریقا در سال گذشته منجر به توافقهای خوب در تجارت بینالمللی و برگزاری بزرگترین رویداد همکاریهای اقتصادی ایران و قاره آفریقا شده است. به گفته معاون وزیر صمت، در این اجلاس، ایران میزبان بیش از ۳۰ کشور آفریقایی است و وزارت صمت بهعنوان سیاستگذار و سازمان توسعه تجارت ایران بهعنوان متولی برگزاری این اجلاس در تعامل نزدیک با وزارت خارجه کشور، سفرای کشورهای آفریقایی در ایران و نمایندگان ایران در قاره آفریقا، برنامهریزی گستردهای را برای برگزاری هدفمند این اجلاس انجام داده است. این رویداد همزمان با ششمین نمایشگاه توانمندیهای جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا ست. وی با تاکید بر لزوم افزایش سطح روابط اقتصادی ایران با قاره آفریقا، گفت: اقتصاد ایران و بسیاری از کشورهای آفریقایی مکمل یکدیگر هستند و بهراحتی میتوان از مسیر تجارت آزاد دوطرفه نسبت به جهش در مناسبات تجاری اقدام کرد. در همین راستا سازمان توسعه تجارت در نظر دارد با همراهی و همفکری معاونت دیپلماسی وزارت امور خارجه تعداد رایزنان بازرگانی را در سال جاری در قاره آفریقا از سه نفر به ۱۴نفر افزایش دهد. وی ادامه داد: ما به شرق و شمال آفریقا خط منظم کشتیرانی راهاندازی کردیم و با دستور رئیسجمهوری در سفر به الجزایر موضوع کشتیرانی به غرب آفریقا نیز در دستور کار قرار گرفته است. موضوع بعدی زیرساختها در تبادلات مالی و بانکی است که ابتکارات خوبی را در این اجلاس با همتایان آفریقایی خود به اشتراک خواهیم گذاشت و امیدواریم این سه موضوع اصلی در اجلاس بعدی حل و فصل شود.آمارها نشان میدهد صادرات کالاهای ایرانی به ۳۹کشور آفریقایی وواردات از۲۲کشور این قاره درسال۱۴۰۲انجام شده است. در سال گذشته صادرات به شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به صورت خاصی توسعه پیدا کرده است. درسال۱۴۰۲ پراکنش صادراتی کشور به این قاره از نکات قابل توجه بود و صادرات در شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به صورت خاصی توسعه پیدا کرد و ۳۹ کشور از این قاره، مقصد صادرات کالاهای ایرانی بهصورت مستقیم بودند.باوجود کاهش صادرات کشور به بخش سفید این قاره در شمال در سالهای گذشته، شاهد افزایش صادرات به کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، تونس، جیبوتی و مراکش در سال ۱۴۰۲ با وجود بحران حملونقل در دریای سرخ بودیم.
میزبانی ایران اکسپو از ۸۰ کشور
رویداد ایران اکسپو میزبان بیش از ۲۰۰۰شرکت از۸۰کشور است که امروز افتتاح خواهد شد و پنج روز ادامه دارد اما روز شنبه به علت حضور مقامات داخلی و خارجی بازدید عمومی ندارد و تجار وعموم مردم میتوانندازروز یکشنبه برای بازدید از نمایشگاه مراجعه کنند. آنطور که مقامات وزارت صمت گفتهاند،این نمایشگاه فضای مناسبی برای افزایش مقاصد صادراتی،گروههای کالایی و تنوعبخشی به بازارهای صادراتی است و بازدید از کارخانجات بزرگ، شهرکهای صنعتی ودانشبنیانها هم درجریان برگزاری نمایشگاه در دستورکار قرار دارد.
جزئیات تجارت با آفریقا
درسال۱۴۰۲،غنا با خرید ۱۷۳.۵میلیون دلار، آفریقای جنوبی با۱۴۵میلیون دلار،تانزانیا با ۹۲.۸میلیون دلار، کنیا با ۴۸.۷میلیون دلار، نیجریه با ۴۸میلیون دلار، موزامبیک با ۴۷.۱میلیون دلار و سومالی با ۳۳.۳میلیون دلار، هفت مقصد نخست صادرات کالاهای ایرانی به صورت مستقیم به این قاره بودند. ۵۱درصد صادرات ایران به این قاره مشتقات نفتی، شامل کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغنهای صنعتی بود و بعد از آن ۳۷درصد صادرات کشورمان را محصولات فولادی و آهنی به خود اختصاص داده است. مواد غذایی، مصالح ساختمانی، انواع فرش و کفپوش، شویندهها و لوازم بهداشتی، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، لوازم صنعتی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباببازی از دیگر کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ بودند. در سال گذشته ۲۲ کشور از این قاره فروشنده مستقیم کالا به ایران بودند که آفریقای جنوبی بافروش ۱۹میلیون دلار،زامبیا با ۱۲.۵میلیون دلار،غنا ۱۲میلیون دلار،سیشل با ۱۱.۷میلیون دلار، کنیا ۹.۵میلیون دلار، تانزانیا با ۶.۱میلیون دلار و اوگاندا با ۴.۱میلیون دلار، هفت کشور نخست فروش کالا در بین کشورهای قاره آفریقا به ایران بودند. ۶۶ درصد واردات ایران از این قاره مواد غذایی و کشاورزی مانند چای، ذرت، قهوه، توتون، حبوبات، لاشه گوسفند و محصولات شیلاتی بودند و ۲۱ درصد نیز مواد معدنی مانند سنگ منگنز، سنگ و خاک روی، کنسانتره گروم و ۱۳درصد دیگر نیز عمدتا روغن صنعتی و گریس، انواع تسمه، ماشینآلات، مواد شیمیایی و صنعتی و لوازم یدکی بودند.
ظرفیتهای ایران و آفریقا
قاره آفریقا با دارا بودن ۱.۳میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور، یک فرصت بزرگ در حوزه روابط تجاری و اقتصادی است. ایران میتواند بهواسطه نیاز این قاره به سوخت و انرژی، فناوری و مکانیزاسیون در تولید محصولات کشاورزی، سرمایهگذاری و طراحی و ساخت امور زیربنایی ازجمله معدن، سد،راهسازی وپروژههای عمرانی، اورهال کردن پالایشگاهها، استخراج گاز، بازار مصرف مناسب مواد غذایی و محصولات صنعتی، تجاری ومصرفی و نیازما به کشت فراسرزمینی همراه با توانمندی کشورمان در صادرات خدمات فنی ومهندسی دراین قاره، ضمن حفظ شئونات انسانی و حفظ منافع توأمان کشورمان و کشورهای آفریقایی حضور پیدا کند. عدم شناخت ظرفیتها در بین تجار ایرانی وآفریقایی، نبود یا کمبود حمل و نقل ارزان، مستمر و فراگیر و موانع جابهجایی مستقیم ارز و پول، از موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقاست که رفع این موانع با اراده دولتها و پیگیری بخش خصوصی تا حدودی به تجارت ایران با این قاره شتاب خواهد داد.